PLEČNIK, de grote architect van Ljubljana

Zelden kan een architect zijn stempel zo op een stad drukken als Jože Plečnik in Ljubljana. Bijna alle noemenswaardige gebouwen in het centrum van deze stad zijn ontworpen door hem. De stad wordt daarom ook wel Plečnik city genoemd, om de architect die zo bepalend is geweest voor het huidige uiterlijk van de stad, te eren. Hij is DE architect van Ljubljana. Hoe heeft hij het voor elkaar gekregen om zoveel gebouwen van zijn hand gerealiseerd te krijgen in de hoofdstad en wat was zijn idee achter de ontwerpen?

Levensloop

Om te beginnen een erg beknopte samenvatting van het leven van Plečnik. Hij werd geboren in Ljubljana, maar vertrok naar Wenen voor zijn architectenopleiding. De bekende architect Otto Wagner was zijn leraar. In diezelfde stad ontwierp Plečnik zijn eerste bouwwerken. Vooral de Heilige Geestkerk met de vele pilaren, is kenmerkend voor de stijl van Plečnik. Na Wenen werkt hij een decennium als docent in Praag, waarna hij terugkeerde naar zijn geboortestad en daar leraar aan de universiteit werd. In diezelfde tijd leidde hij talloze renovatieprojecten in die stad. Hij heeft de rest van zijn leven in Ljubljana gewoond en stierf op 84 jarige leeftijd.

Plečniks filosofie

Plečnik vond het belangrijk dat zijn bouwwerken uitnodigend waren. Het moest een ontmoetingsplek zijn voor inwoners van de stad. Een plek waar ze graag willen blijven hangen in plaats van meteen door te lopen. De bruggen zijn daarvan een heel mooi voorbeeld. Deze zijn extra breed, zodat er ook ruimte is om er te kletsen met vrienden of onbekenden, zonder dat je het doorgaande verkeer hindert. De Slagersbrug is hier een mooi voorbeeld van. Vroeger stonden hier ook marktkraampjes en traden jongleurs of muzikanten op. Dan blijven mensen automatisch langer hangen.

De architect is ook fan van pilaren, zelfs wanneer ze niks ondersteunen. Gewoon, omdat het kan. Dus als je in Ljubljana een bouwwerk met random pilaren ziet, is het waarschijnlijk door Plečnik ontworpen. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de Cobblers brug.

In mijn artikel over de bezienswaardigheden van Ljubljana geef ik wat meer achtergrond informatie over de verschillende bouwwerken.

Ontwerpen van Ljubljana

Met het ontwerpen van Ljubljana heeft Plečnik wel een beetje geluk gehad. Een grote aardbeving in 1895 verwoestte de halve stad. Dat gaf Plečnik de mogelijkheid om de stad opnieuw op te bouwen in zijn eigen stijl. Zijn ontwerpen spraken de inwoners van Ljubljana aan, omdat het meer dan het ontwerp van een mooi gebouw of brug was. Overal zal een gedachte achter. Daarnaast waren er niet veel architecten in Ljubljana, waardoor de keuze al snel op Plečnik viel.

Zijn bekendste ontwerpen zijn de nationale bibliotheek, Tromostovje (De Drie Bruggen), de slagersbrug (met de slotjes), de Franciscus van Assisikerk, Plečnik’s Arcades (de gebouwen aan het centrale marktplein) en de begraafplaats van Žale.

Meer Plečnik

Om Plečnik, de architect van Ljubljana, de man die zo belangrijk is geweest voor het uitstraling van de hoofdstad van Slovenië, echt te beleven, moet je een bezoek brengen aan de stad. Naarmate je meer gebouwen ziet die door hem ontworpen zijn, zal je zijn bouwstijl gaan herkennen.

Als je in Plečnik city bent en je nog meer over hem wilt weten, kun je het huis waar hij meer dan 40 jaar heeft gewoond en gewerkt bezoeken. Het is nu een museum met permanente exhibities over zijn werk en zijn leven. Het zal je niet verbazen dat ook hier een heleboel zuilen te zien zijn. Elke uur zijn er tours.